De bekkenbodem: een niet te onderschatten basis.

Onder ons motto knowledge is power leren we je vandaag graag wat bij over de bekkenbodem.

We hebben in de praktijk opgemerkt dat de algemene kennis over de bekkenbodem redelijk beperkt is. We vermoeden dat dit grotendeels gedragen wordt door het feit dat bekkenbodemklachten vaak beschouwd worden als taboe. Allereerst willen we de taboe dan ook doorbreken en deze wonderlijke regio bespreekbaar maken!

Om bekkenbodemklachten beter te leren begrijpen is het belangrijk te weten hoe deze regio in elkaar zit. Het bekken is opgebouwd uit aparte botten die samen een ring vormen. Als we spreken over de bekkenbodem hebben we het over meerdere spieren die zich in je bekkengordel situeren rondom de plasbuis, vagina en anus. Ze lopen van je schaambeen vooraan, naar je heiligbeen en stuit achteraan, alsook langs de zijflanken van je bekkenring rondom rond.

Cummings, B et al, 2001, Human anatomy and physiology

De bekkenbodemspieren bestaan uit drie lagen en hebben vijf functies. Elke functie heeft zijn belang en nut zowel tijdens de zwangerschap, tijdens de bevalling als tijdens het herstel postnataal.

Cummings, B et al, 2011, Essentials of human anatomy and physiology

• Ondersteunende functie: ondersteunen van de organen in het bekken om verzakkingen van je blaas, baarmoeder, darmen te voorkomen

• Sluitfunctie: vrijwillig sluiten van de urinebuis of anus om incontinentie, d.w.z. het verlies van urine of stoelgang, te voorkomen

• Ontspannende functie: ontspannen bij het plassen, stoelgang maken en bij seksueel contact

• Stabiliserende functie: stabiliseren van de wervelkolom om rug- en bekkenklachten te voorkomen

• Seksuele functie: bevorderen van de seksuele beleving, komen tot een orgasme

De diepe laag bekkenbodemspieren ondersteunen de bekkenorganen. Visualiseer je dat deze spierlaag een hangmat vormt waarop je bekkenorganen steunen. In de meest optimale situatie is deze hangmat veerkrachtig, zoals een trampoline. Tijdens de zwangerschap verliest deze hangmat echter een behoorlijk aandeel aan elasticiteit, met eigenschappen van een uitgerekt elastiekje als gevolg. Dit wordt mede teweeggebracht door bepaalde zwangerschapshormonen die je bindweefsel slapper maken. Ook zal de toenemende druk vanuit je buik op je bekkenbodem een invloed hebben op de veerkracht. Als laatste rekken je bekkenbodemspieren tijdens de bevalling stevig uit om de doorgang van je baby te vergemakkelijken. Werk aan de winkel dus!

De sluitfunctie spreekt voor zich. Deze zorgt voor het ophouden van je plas en stoelgang. Belangrijk om te benadrukken is dat een krachtige sluitfunctie altijd gepaard gaat met een liftende beweging van de bekkenbodem. Om je plas en stoelgang goed op te houden, zullen we dus steeds een sluitende én liftende beweging moeten maken.

Ter preventie van lichamelijke ongemakken speelt de stabiliserende functie een belangrijke rol. De bekkenbodem werkt namelijk samen met de core spieren; de dieperliggende buik- en rugspieren. Deze spieren zijn niet enkel belangrijk tijdens de zwangerschap en postnatale periode. Ze vormen een ‘actief’ korset en beschermen je tegen allerlei lichaamskwaaltjes. Getrainde core spieren geven je meer controle over je lichaamsbewegingen en verminderen zo de kans op (sport)blessures.

De ontspannende functie klinkt duidelijk, maar wordt heel vaak onderschat! We kunnen stellen dat het goed kunnen ontspannen van de bekkenbodem even belangrijk is als het goed kunnen opspannen. Zowel bij naar het toilet gaan, bij seksueel contact, ademhaling, als bij de bevalling is een goed gecontroleerde ontspanning van je bekkenbodem essentieel.

Bij het toiletbezoek is echter niet alleen de ontspanning van de bekkenbodem van groot belang, maar ook de houding op het toilet is heel belangrijk. Bij het plassen zit je best mooi rechtop, op die manier komt de plasbuis in een verticale positie en kan je je blaas goed leeg plassen. Als je onderuit gezakt zit, blijft er vaak nog een restantje urine achter en dit kan een blaasontsteking tot gevolg hebben. Het is ook belangrijk dat je de plasstraal niet onderbreekt, laat het gewoon lopen! Ook bij het maken van stoelgang is het belangrijk dat je op je houding let. Hier ga je net wel beter wat onderuitgezakt zitten, al dan niet met je voeten op een verhoogje. Probeer niet te veel druk te zetten of te hard mee te persen. Bij het toiletbezoek is het belangrijk dat de bekkenbodem zo ontspannen mogelijk is!

Het ontspannen van de bekkenbodem is ook de basis van de bovenvermelde seksuele functie – met name het bevorderen van de seksuele beleving en het komen tot een orgasme – en van de ademhalingsfunctie. Bij de ademhaling volgt de bekkenbodem namelijk de beweging van het middenrif of diafragma, de grootste ademhalingsspier, en hiervoor is een goede ontspanning nodig.

Naast verzwakte bekkenbodemspieren kunnen vrouwen dus evenveel last hebben van overactieve, gespannen spieren! Hierdoor kan de bekkenbodem zijn functies niet optimaal uitoefenen waardoor er op termijn klachten ontstaan zoals incontinentie, pijn bij het vrijen, rugklachten, … enzovoort.

Komen deze klachten je bekend voor of wil jij ze voor zijn?
In onze programma’s en volgende blogposts gaan we er dieper op in. Daarnaast komen er ook heel wat oefeningen aan bod.
Deze blogpost is dus maar een basis, maar een goed begin is het halve werk.

Stay tuned voor meer.
Let’s figur it out together.